انحصار وراثت برای بیمه تأمین اجتماعی یکی از اقداماتی است که برای برقراری حقوق مستمری بازماندگان لازم است. بعد از فوت متوفی علاوه بر تقسیم اموال و دارایی‌های وی لازم است تکلیف حقوق بازنشستگی وی نیز مشخص شود. برای تعیین این که ورثه متوفی چه کسانی هستند و کدام یک از آنان مشمول دریافت مستمری می‌شوند، وراث باید گواهی انحصار وراثت حقوق بازنشستگی دریافت کنند.
برای ارائه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت تأمین اجتماعی وراث می‌بایست مدارک زیر را تهیه نمایند:
همانطور که ملاحظه نمودید یکی از مدارک لازم، استشهادیه محضری می‌باشد. وراث برای تهیه استشهادیه محضری، باید فرم مخصوص استشهادیه را در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. لازم به ذکر است که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، اقدام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث باید دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف برای این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد، مراتب را اعلام کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود بیمه تأمین اجتماعی توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
کل هزینه‌ای که وراث باید بپردازند در دفتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت می‌شود. این مبلغ در سال 1399 تقریباً 200 هزار تومان است که تحت عنوان هزینه‌های دادرسی دریافت می‌گردد. انتشار آگهی در روزنامه توسط شورای حل اختلاف انجام می‌شود و برای ورثه هزینه‌ای نخواهد داشت.
دریافت گواهی حصر وراثت امری زمان بر است. طی نمودن مراحل فوق معمولاً 3 ماه زمان می‌برد. سازمان تأمین اجتماعی در راستای مساعدت با بازماندگان، در ابتدا بدون گواهی حصر وراثت هم تا چند ماه مستمری متوفی را موقتاً به وراث پرداخت می‌کند. این اقدام به این دلیل انجام می‌شود که در مدت طی نمودن مراحل اداری، بازماندگان متوفی دچار مشکلات معیشتی نشوند. اما نهایتاً ورثه موظفند تا حداکثر 9 ماه پس از تاریخ فوت، گواهی انحصار ورثه را به سازمان تأمین اجتماعی تحویل دهند.
با ارائه مدارک زیر به سازمان تأمین اجتماعی، مستمری بازماندگان برقرار می‌گردد:
با توجه به شرایط پرونده ممکن است مدارک زیر نیز در صورت لزوم مطالبه شود:
در تاریخ 01/08/1395 بخشنامه شماره 7827/95/1000 توسط سازمان تأمین اجتماعی تصویب شد. این بخشنامه با هدف تلخیص و تجمیع بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و دستورهای اداری حوزه بازماندگان منتشر شد. در این بخشنامه که به بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی شهرت دارد، تمامی قوانین و تبصره‌های مربوط به مستمری بازماندگان بیان شده است. در ادامه می‌توانید فایل pdf بخشنامه مذکور را دانلود نمایید.
بر اساس قوانین تأمین اجتماعی، علت فوت تاثیری بر پرداختمستمری بازماندگان نخواهد داشت. برای برقراری مستمری، بازماندگان متوفی می‌بایست شرایطی داشته باشند که در ادامه بیان می‌شود. اما علت فوت تاثیری بر این موضوع ندارد. در واقع حتی در صورت خودکشی متوفی باز هم حقوق مستمری می‌تواند به بازماندگان وی پرداخت شود.
قوانین جدید مستمری بگیران تأمین اجتماعی بیان می‌کند که علاوه بر حقوق مستمری مبلغ 3 میلیون تومان بیمه انحصار وراثت به بازماندگان پرداخت می‌گردد. این مبلغ بابت بیمه عمر تأمین اجتماعی به وراث تعلق می‌گیرد. همچنین هزینه‌های کفن و دفن متوفی توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌گردد.
اگر همسر متوفی بعد از فوت وی مجدداً ازدواج نماید مستمری وی قطع خواهد شد. البته توجه داشته باشید که منظور از ازدواج، عقد دائم می‌باشد. اما اگر بعد از مدتی همسر دوم وی نیز فوت کند، دوباره مشمول دریافت مستمری خواهد شد.
همچنین فرزندان پسر تا سن 18 سالگی مشمول دریافت حقوق مستمری می‌باشند و پس از آن حقوق آنان قطع می‌شود. البته چنانچه فرزندان پسر به تحصیل اشتغال داشته باشند مستمری تا سن 25 سالگی قابل پرداخت می‌باشد. ضمناً چنانچه فرزندان پسر بنا به معلولیت یا بیماری به تشخیص کمیسیون پزشکی قادر به کار کردن نباشند، حقوق آنان قطع نخواهد شد.
در خصوص فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نکرده باشند و شغل نداشته باشند، مشمول دریافت مستمری می‌باشند. اگر فرزند دختر ازدواج کند یا جایی استخدام شود حقوق مستمری او قطع خواهد شد.
در اصلاحیه ماده 83 قانون تأمین اجتماعی، سهم هر یک از بازماندگان از مستمری استحقاقی متوفی بیان شده است. شرح این ماده در ادامه به اختصار بیان می‌شود:
| بازماندگان متوفی | همسر (همسران) | پسر | دختر | پدر | مادر |
| سهم از مستمری استحقاقی | 50% | 25% | 25% | 20% | 20% |
مدارک لازم برای انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی کدامند؟
برای ارائه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت تأمین اجتماعی وراث می‌بایست مدارک زیر را تهیه نمایند:
مراحل انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی چگونه است؟
همانطور که ملاحظه نمودید یکی از مدارک لازم، استشهادیه محضری می‌باشد. وراث برای تهیه استشهادیه محضری، باید فرم مخصوص استشهادیه را در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. لازم به ذکر است که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، اقدام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث باید دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف برای این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد، مراتب را اعلام کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود بیمه تأمین اجتماعی توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
هزینه حصر وراثت بیمه تأمین اجتماعی چقدر است؟
کل هزینه‌ای که وراث باید بپردازند در دفتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت می‌شود. این مبلغ در سال 1399 تقریباً 200 هزار تومان است که تحت عنوان هزینه‌های دادرسی دریافت می‌گردد. انتشار آگهی در روزنامه توسط شورای حل اختلاف انجام می‌شود و برای ورثه هزینه‌ای نخواهد داشت.
مهلت ارائه گواهی حصر وراثت به سازمان تأمین اجتماعی چقدر است؟
دریافت گواهی حصر وراثت امری زمان بر است. طی نمودن مراحل فوق معمولاً 3 ماه زمان می‌برد. سازمان تأمین اجتماعی در راستای مساعدت با بازماندگان، در ابتدا بدون گواهی حصر وراثت هم تا چند ماه مستمری متوفی را موقتاً به وراث پرداخت می‌کند. این اقدام به این دلیل انجام می‌شود که در مدت طی نمودن مراحل اداری، بازماندگان متوفی دچار مشکلات معیشتی نشوند. اما نهایتاً ورثه موظفند تا حداکثر 9 ماه پس از تاریخ فوت، گواهی انحصار ورثه را به سازمان تأمین اجتماعی تحویل دهند.
مدارک لازم برای برقراری حقوق مستمری بازماندگان کدامند؟
با ارائه مدارک زیر به سازمان تأمین اجتماعی، مستمری بازماندگان برقرار می‌گردد:
با توجه به شرایط پرونده ممکن است مدارک زیر نیز در صورت لزوم مطالبه شود:
بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی چیست؟
در تاریخ 01/08/1395 بخشنامه شماره 7827/95/1000 توسط سازمان تأمین اجتماعی تصویب شد. این بخشنامه با هدف تلخیص و تجمیع بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و دستورهای اداری حوزه بازماندگان منتشر شد. در این بخشنامه که به بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی شهرت دارد، تمامی قوانین و تبصره‌های مربوط به مستمری بازماندگان بیان شده است. می‌توانید فایل pdf بخشنامه مذکور را از انتهای این مطلب دانلود نمایید.
آیا در صورت خودکشی بیمه تأمین اجتماعی مستمری بازماندگان را پرداخت می‌کند؟
بر اساس قوانین تأمین اجتماعی، علت فوت تاثیری بر پرداختمستمری بازماندگان نخواهد داشت. برای برقراری مستمری، بازماندگان متوفی می‌بایست شرایطی داشته باشند که در ادامه مقاله بیان می‌شود. اما علت فوت تاثیری بر این موضوع ندارد. در واقع حتی در صورت خودکشی متوفی باز هم حقوق مستمری می‌تواند به بازماندگان وی پرداخت شود.
در چه شرایطی به بازماندگان مستمری پرداخت می‌شود؟
قوانین جدید مستمری بگیران تأمین اجتماعی چیست؟
قوانین جدید مستمری بگیران تأمین اجتماعی بیان می‌کند که علاوه بر حقوق مستمری مبلغ 3 میلیون تومان بیمه انحصار وراثت به بازماندگان پرداخت می‌گردد. این مبلغ بابت بیمه عمر تأمین اجتماعی به وراث تعلق می‌گیرد. همچنین هزینه‌های کفن و دفن متوفی توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌گردد.
در چه صورت حقوق مستمری بگیران قطع می‌شود؟
اگر همسر متوفی بعد از فوت وی مجدداً ازدواج نماید مستمری وی قطع خواهد شد. البته توجه داشته باشید که منظور از ازدواج، عقد دائم می‌باشد. اما اگر بعد از مدتی همسر دوم وی نیز فوت کند، دوباره مشمول دریافت مستمری خواهد شد.
همچنین فرزندان پسر تا سن 18 سالگی مشمول دریافت حقوق مستمری می‌باشند و پس از آن حقوق آنان قطع می‌شود. البته چنانچه فرزندان پسر به تحصیل اشتغال داشته باشند مستمری تا سن 25 سالگی قابل پرداخت می‌باشد. ضمناً چنانچه فرزندان پسر بنا به معلولیت یا بیماری به تشخیص کمیسیون پزشکی قادر به کار کردن نباشند، حقوق آنان قطع نخواهد شد.
در خصوص فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نکرده باشند و شغل نداشته باشند، مشمول دریافت مستمری می‌باشند. اگر فرزند دختر ازدواج کند یا جایی استخدام شود حقوق مستمری او قطع خواهد شد.
اصلاح ماده 83 قانون تأمین اجتماعی چیست؟
در اصلاحیه ماده 83 قانون تأمین اجتماعی، سهم هر یک از بازماندگان از مستمری استحقاقی متوفی بیان شده است. بر اساس این ماده سهم همسر (همسران) 50%، فرزند 25% و پدر و مادر متوفی هر یک 20% می‌باشد.
