قانون مالیات بر ارث قدیم

مالیات بر ارث قبل از سال 95 نرخ های بسیار بالایی داشت و همین نکته باعث شد که در سال95 تغییرات اساسی در این قانون ایجاد شود. اما این موضوع چه اهمیتی برای وراث دارد؟ عاملی که باعث شده این موضوع برای ورثه بسیار مهم و اثر گذار باشد این است که اگر تاریخ فوت متوفی قبل از سال 95 باشد، شما باید با نرخ قانون قدیم مالیات پرداخت کنید! زمانی متوجه اهمیت این موضوع می شوید که با نرخ های بسیار سنگین مالیات در قانون قدیم بیشتر آشنا شوید. در هر صورت اگر تاریخ فوت متوفی قبل از سال 1395 بوده است و شما اکنون قصد دارید مالیات اموال بجا مانده از وی را پرداخت کنید، این مقاله برای شما نوشته شده است!

ماده 59 قانون مالیات بر ارث

مالیات بر ارث قبل از تعدیل

مالیات بر ارث قانون قدیم، هزینه های بسیار زیادی را به ورثه تحمیل می کرد تا جایی که حتی در بعضی موارد تا 65% ارزش اموال متوفی باید به عنوان مالیات به دولت پرداخت می شد. بعد از اعتراض هایی که صورت گرفت قوانین تعدیل شد اما اگر تاریخ فوت متوفای شما سال 94 یا قبل از آن است، متاسفانه همچنان باید مطابق نرخ های قدیم مالیات بپردازید. بنابراین لازم است با نرخ مالیات قبل از تعدیل بیشتر آشنا شویم. در قانون قدیم نرخ و میزان مالیات بر اساس ارزش کل دارایی های مرحوم محاسبه می شود. هرچه ارزش ماترک مرحوم بیشتر باشد، درصد مالیاتی که ورثه باید پرداخت کنند هم بیشتر می شود. در این قانون نوع اموال و دارایی ها تاثیری بر میزان مالیات ندارد و فقط میزان ارزش کلی اموال تعیین کننده درصد مالیات است.

عامل دیگری که اثر گذار هست نسبت ورثه با متوفاست. هرچقدر ورثه با متوفی نسبت نزدیک تری داشته باشند مالیاتشان کمتر است. در ادامه با این عامل بیشتر آشنا خواهیم شد.

جدول مالیات بر ارث قدیم

شرح	طبقه اول	طبقه دوم	طبقه سوم
تا 5 میلیون تومان	5%	15%	35%
تا 20 میلیون تومان نسبت به مازاد 5 میلیون تومان	15%	25%	45%
تا 50 میلیون تومان نسبت به مازاد 20 میلیون تومان	25%	35%	55%
نسبت به مازاد 50 میلیون تومان	35%	45%	65%

اما شاید برای شما سوال باشد که وراث طبقه اول، دوم و سوم چه کسانی هستند؟

ورثه با توجه به نسبتی که با متوفی دارند به 3 طبقه کلی تقسیم می شوند:

• وراث طبقه اول: پدر، مادر، فرزند، زن، شوهر و نوه
• وراث طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و فرزندانشان
• وراث طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن ها

البته اگر از ورثه طبقه اول کسی (حتی یک نفر) زنده باشد، طبقه دوم و سوم هیچ سهمی از ارث نمی برند. همچنین در صورت زنده نبودن وراث طبقه اول اگر از طبقه دوم کسی در حیات باشد، به طبقه سوم هیچ ارثی نمی رسد.

همانطور که در جدول بالا می بینید میزان مالیات می تواند حتی تا 65% کل ارزش اموال متوفی باشد. اگر هنوز ابهامی در ذهن شما وجود دارد به هیچ وجه نگران نباشید. چون من در پایان همین نوشتار قصد دارم با یک مثال واقعی میزان مالیات را برایتان حساب کنم. دیدن یک مثال می تواند برای درک بهتر موضوع بسیار مفید باشد. اما قبل از آن قصد دارم به یک موضوع بسیار مهم بپردازم و آن هم چیزی نیست جز انواع معافیت ها!

معافیت های مالیات بر ارث قانون قدیم

اولین معافیت این است که هر یک از ورثه تا سقف 3 میلیون تومان از سهم الارثشان را معاف از پرداخت مالیات هستند. به عبارت بهتر بابت 3 میلیون تومان از سهم الارثشان لازم نیست مالیات بدهند. در واقع نرخ هایی که در جدول فوق گفتم برای مبالغ بیش از 3 میلیون تومان برای هر فرد اعمال می شود. البته اگر یکی از ورثه کمتر از 20 سال سن داشته باشد یا معلول و محجور باشد، مبلغ گفته شده برای او بجای 3 میلیون تومان 5 میلیون تومان خواهد شد. اما در هر صورت احتمالا این معافیت برایتان اصلا جذاب نبوده چون مبلغ آن بسیار ناچیز است. مخصوصا الان که ارزش پول ملی نسبت به قبل بسیار پایین تر آمده است. بنابراین بپردازیم به سایر معافیت ها!

علاوه بر مورد گفته شده، موارد زیر هم از پرداخت مالیات معاف هستند:

• 80% سپرده‌های بانکی متوفی
• ·        80% اوراق مشارکت
• ·        50% سهام متوفی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس
• ·        40% سهام شرکت‌های غیر بورسی (از قبیل شرکت های خصوصی و عادی)
• ·        80% موجودی حساب متوفی در مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز
• ·        40% ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای صنعتی، تولیدی، معدنی و کشاورزی
• اثاث البیت محل سکونت متوفی (تمامی اسباب و لوازم منزل متوفی)

لازم است بدانید که بر هزینه های کفن و دفن و بدهی ها و دیون متوفی مالیات اعمال نمی شود. یعنی ابتدا این مبالغ از دارایی کل متوفی کسر می شود و بعد مطابق نرخ های جدول بالا به اموال مرحوم مالیات تعلق می گیرد. البته برای اثبات این که متوفی بدهی هایی داشته به اسناد و مدارک محکمی نیاز دارید.

بجز مواردی که تا الان گفتم، ماده 25 قانون یک معافیت ویژه هم برای خانواده شهدا در نظر گرفته است. بر اساس این ماده از قانون، وراث طبقه اول و دوم خانواده محترم شهدا به طور کل از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند.

جریمه تاخیر در پرداخت مالیات بر ارث

اگر متوفای شما قبل از سال 95 فوت کرده و تا کنون برای پرداخت مالیات اقدام نکرده اید، علاوه بر پرداخت مالیات متاسفانه باید 10% هم جریمه پرداخت کنید. نحوه محاسبه جریمه دیرکرد به این شکل است که ابتدا مبلغ کل مالیات برای شما تعیین می شود و هرچقدر که شد 10% آن مبلغ به عنوان جریمه برای شما در نظر گرفته می شود. مهلت ارائه اظهارنامه در قانون قدیم 6 ماه پس از تاریخ فوت بود و تا 3 ماه بعد از مهلت تسلیم اظهارنامه هم وراث فرصت داشتند که مالیات را به رسم علی الحساب پرداخت نموده و رسید بگیرند. اما امروز که این مطلب را می نویسم قطعا از این مهلت ها زمان بسیار زیادی گذشته است. اما در پایان وقت آن رسیده که بپردازیم به مثالی که قولش را داده بودم.

یک مثال واقعی از محاسبه مالیات بر ارث در قانون قدیم

فرض کنیم شخصی در سال 94 یا قبل از آن فوت کرده و تنها یک پسر به نام حمید داشته است. حمید بنا به هر دلیلی تا الان برای پرداخت مالیات ماترک پدرش اقدام نکرده است. اموال بجای مانده از پدر حمید یک مغازه به ارزش 10 میلیارد تومان، یک خانه به ارزش 4 میلیارد تومان و یک خودرو به ارزش 500 میلیون تومان است. فرض کنیم متوفی بدهی نداشته و هزینه های کفن و دفن او را هم ناچیز فرض می کنیم. میخواهیم با هم محاسبه کنیم که مالیات بر ارثی که حمید باید پرداخت کند چقدر است؟

خب همانطور که مشخص است مجموع ارزش اموال پدر حمید در حال حاضر 14.5 میلیارد تومان است. با توجه به این که حمید پسر متوفاست، پس جزو وراث طبقه اول محسوب می شود. بنابراین در جدول بالا برای تعیین نرخ مالیات به ستون اول نگاه می کنیم. ارزش اموال متوفی بیش از 50 میلیون تومان است بنابراین حمید باید 35% ارزش کل اموال را مالیات بدهد. 35 درصد 14.5 میلیارد تومان برابر است با 5.075 میلیارد تومان. 10% این مبلغ هم به عنوان جریمه در نظر گرفته می شود که تقریبا برابر می شود با 507 میلیون تومان. بنابراین حمید باید مجموعا مبلغ 5 میلیارد و 582 میلیون تومان مالیات بر ارث پرداخت کند!!!

همانطور که ملاحظه می کنید با رقم سرسام آوری مواجه شدیم. تازه در مثال ما حمید پسر متوفی بود و جزو ورثه طبقه اول به حساب می آمد. همانطور که در جدول بالا دیدیم، وراث طبقه اول کمترین نرخ مالیات را پرداخت می کنند. با این حال مبلغ مالیات و جریمه بسیار زیاد شد که حتی تصور آن هم مشکل است. البته همیشه مشاوره با یک وکیل مالیات بر ارث باتجربه و آگاه از قوانین مالیاتی می تواند برای کاهش مالیات شما بسیار مفید باشد. ما در امدادتکس به شما مشاوره رایگان می دهیم پس همین حالا تلفن را بردارید و با ما تماس بگیرید!

برخی سوالات شما