ماده 17 قانون مالیات بر ارث

ماده 17 قانون مالیات بر ارث یکی از مهم ترین مواد قانونی است چون در مورد نرخ و میزان مالیات بر ارث صحبت می کند. من در این نوشتار قصد دارم هرآنچه باید از این ماده بدانید را به شما عزیزان توضیح دهم. اولین نکته ای که در مورد ماده 17 قانون مالیات های مستقیم وجود دارد این است که این ماده در زیرمجموعه فصل مالیات بر دارایی و در قسمت ارث گنجانده شده است. به همین دلیل بین وراث با نام “ماده 17 قانون مالیات بر ارث” شناخته می شود. هنگام مطالعه متن صریح قانون گاهی از اصطلاحاتی استفاده می شود که ممکن است برای شما گیج کننده باشد. علاوه بر این بسیاری از موارد به طور مستقیم و شفاف بیان نمی شود. مثلا برای تعیین نرخ مالیات، به ماده دیگری از قانون ارجاع داده می شود. بنابراین شما برای فهمیدن موضوع مجبور می شوید مواد دیگر قانون را هم مطالعه کنید. اما در ادامه این مقاله، من به زبان ساده و شفاف بند ها و تبصره های ماده 17 را بیان می کنم.

دانلود فرم استشهادیه انحصار وراثت

ماده 17 قانون مالیات بر ارث دقیقا چه می گوید؟

این ماده در 6 بند، نرخ مالیات بر ارث و نحوه محاسبه آن را برای انواع مختلف دارایی ها بیان می کند.

• بند اول: در این بند بیان می شود که نرخ مالیات برای سپرده های بانکی و سود های متعلق به سپرده، اوراق مشارکت و سود آن، و همچنین سود سهام 3% هست. نکته مهم در این بند این است که بابت پول حساب متوفی در موسسات مالی و اعتباری، وراث باید 10% مالیات پرداخت کنند. به عبارت بهتر نرخ مالیات بر ارث سپرده، برای بانک با موسسه مالی و اعتباری فرق دارد. اگر متوفی بجای بانک در موسسات مالی و اعتباری حساب باز کرده باشد، وراث بجای 3% باید 10% مالیات بدهند.
• بند دوم: نرخ مالیات برای سهام بورسی 0.75%، و برای سهام غیر بورسی 6% است. منظور از سهام بورسی، سهام متوفی در شرکت هایی است که در بورس پذیرفته شده باشند. سهام غیر بورسی هم در واقع سهم متوفی در یک شرکت خصوصی عادی هست.
• بند سوم: میزان مالیات حق امتیاز 10% هست. منظور از حق امتیاز، مواردی از قبیل امتیاز تلفن ثابت، امتیاز تلفن همراه، امتیاز سردفتران و … هست.
• بند چهارم: میزان مالیات برای وسایل نقلیه متوفی مثل ماشین و موتورسیکلت و …. 2% می باشد. قیمت وسیله نقلیه توسط کارشناس اداره امور مالیاتی تعیین می شود.
• بند پنجم: نرخ مالیات املاک مسکونی متوفی 7.5% ارزش معاملاتی، و برای مغازه و ملک اداری 3% ارزش واقعی ملک است. در توضیح این بند باید عرض کنم که ارزش معاملاتی ملک، قیمت مصوبی است که توسط کمیسیون تقویم املاک برای مناطق مختلف شهر تعیین شده است. به طور مختصر، ارزش معاملاتی ملک از ارزش واقعی آن کمتر هست. ارزش معاملاتی فقط برای املاک مسکونی، باغ و زمین کشاورزی و … کاربرد دارد و همانطور که گفته شد برای املاک تجاری و اداری قیمت واقعی ملک مبنای محاسبه مالیات قرار می گیرد.
• بند ششم: این بند می گوید که نرخ مالیات بر ارث برای اموال و دارایی های متوفی که در خارج از کشور قرار دارد 10% می باشد.

تذکر مهم: نرخ هایی که مطالعه کردید برای وراث طبقه اول هست و ورثه طبقه دوم و سوم باید به ترتیب 2 و 4 برابر این نرخ ها مالیات بدهند. اما اگر با طبقات وراث آشنایی ندارید و نمی دانید وراث طبقه اول، دوم و سوم چه کسانی هستند، در قسمت پایین این موضوع را توضیح می دهم.

وراث طبقه اول، دوم و سوم چه کسانی هستند؟

افراد با توجه به نسبتی که با متوفی داشته اند به 3 طبقه کلی تقسیم می شوند:

• وراث طبقه اول: پدر، مادر، فرزند، زن، شوهر و نوه
• وراث طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و فرزندانشان
• وراث طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن ها

در توضیح باید بگویم که اگر از هر طبقه حتی فقط یک نفر زنده باشد، به سایر طبقات هیچ ارثی نمی رسد. مثلا اگر از طبقه اول کسی در حیات باشد طبقات دوم و سوم، ارث نمی برند.

یک راهکار کلی برای کاهش مالیات بر ارث!

همانطور که می دانید هرچه ارزش اموال و دارایی های متوفی (ماترک) بالاتر تعیین شود، طبیعتا میزان مالیات بر ارثی که ورثه باید پرداخت کنند هم بیشتر می شود. ارزش گذاری اموال متوفی در تاریخ انتقال به وراث انجام می شود. با این شرایط تورم و گرانی که قیمت اموال روز به روز در کشور بیشتر می شود، هرچه زودتر برای پرداخت مالیات اقدام کنید، قیمتی که کارشناس اداره مالیات برای اموال مرحوم تعیین می کند مبلغ پایین تری خواهد بود و بنابراین مالیات بر ارث کمتری پرداخت خواهید کرد.

نکته ای که عرض کردم تنها یک راهکار عمومی و کلی بود که برای همه پرونده ها کاربردی هست. اما برای اینکه میزان مالیات بر ارث را بیشتر کم کنید و به حداقل برسانید، لازم است از شرایط خاص هر پرونده استفاده کنید و با بکار گرفتن ماده و تبصره مناسب، بهترین استراتژی را برای پرداخت مالیات در پیش بگیرید. ما سالهاست که این کار را برای موکلین خودمان انجام می دهیم و با تخصص، آگاهی و تجربه ای که داریم، مالیات وراثی که به ما وکالت می دهند را به کمترین میزان ممکن کاهش می دهیم.

متن صریح ماده 17 قانون مالیات های مستقیم

در توضیحات بالا همه چیزی که باید از ماده 17 می دانستید را به زبان ساده شرح دادم. اما با این وجود ممکن است بخواهید متن صریح این ماده را هم مطالعه کنید که به این صورت است:

اموال و دارایی هایی که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد، به شرح زیر مشمول مالیات است:

1. نسبت به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند 2 این ماده و سود های متعلق به آن ها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آن ها به نرخ سه درصد (3%).
2. نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آن ها یک و نیم (1.5) برابر نرخ های مذکور در تبصره 1 ماده 143 و ماده 143 مکرر این قانون طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
3. نسبت به حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بند های مذکور به آن ها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد (10%) ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث.
4. نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد (2%) بهای اعلامی توسط سازمانامور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
5. نسبت به املاک و حق واگذاری محل یک و نیم (1.5) برابر نرخ های مذکور در ماده 59 این قانون به ماخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به ماخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
6. نسبت به اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است، پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد (10%) ارزش ماترک که ماخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است. در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به ماخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث.

تبصره های ماده 17 قانون مالیات بر ارث

• تبصره 1: محاسبه و اخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجرا شدن این قانون (اول فروردین سال 1395) اعم از این که پرونده مالیاتی برای آن ها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم این ماده نخواهد بود.
• تبصره 2: نرخ های مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخ های مذکور در ماده 17 به ترتیب 2 و 4 برابر خواهد شد.
• تبصره 3: در صورتی که متوفی و وراث تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود.
• تبصره 4: در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بند های 2، 4 و 5 این ماده را به اشخاص ثالث یا وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح این فصل، مشمول مالیات طبق مقررات فصول مربوط خواهند بود.
• تبصره 5: حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک با بانک ها و سایر نهاد های مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک بر اساس ارزش معاملاتی در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه خواهد شد.

FAQ

ماده 17 قانون مالیات بر ارث دقیقا چه می گوید؟

ماده 17 در مورد نرخ و میزان مالیات بر ارث صحبت می کند و مشخص می کند که میزان مالیات بر ارث برای هر دسته از اموال و دارایی های متوفی دقیقا چقدر است.

راهکار کلی برای کاهش مالیات بر ارث چیست؟

همانطور که می دانید هرچه ارزش اموال و دارایی های متوفی (ماترک) بالاتر تعیین شود، طبیعتا میزان مالیات بر ارثی که ورثه باید پرداخت کنند هم بیشتر می شود. ارزش گذاری اموال متوفی در تاریخ انتقال به وراث انجام می شود. با این شرایط تورم و گرانی که قیمت اموال روز به روز در کشور بیشتر می شود، هرچه زودتر برای پرداخت مالیات اقدام کنید، قیمتی که کارشناس اداره مالیات برای اموال مرحوم تعیین می کند مبلغ پایین تری خواهد بود و بنابراین مالیات بر ارث کمتری پرداخت خواهید کرد.

مالیات بر ارث سپرده بانکی چقدر است؟

بند اول ماده 17 بیان می کند که نرخ مالیات برای سپرده های بانکی و سود های متعلق به سپرده، اوراق مشارکت و سود آن، و همچنین سود سهام 3% هست. نکته مهم در این بند این است که بابت پول حساب متوفی در موسسات مالی و اعتباری، وراث باید 10% مالیات پرداخت کنند. به عبارت بهتر نرخ مالیات بر ارث سپرده، برای بانک با موسسه مالی و اعتباری فرق دارد. اگر متوفی بجای بانک در موسسات مالی و اعتباری حساب باز کرده باشد، وراث بجای 3% باید 10% مالیات بدهند.

میزان مالیات املاک متوفی چقدر است؟

بند پنجم ماده 17 می گوید که نرخ مالیات املاک مسکونی متوفی 7.5% ارزش معاملاتی، و برای مغازه و ملک اداری 3% ارزش واقعی ملک است. در توضیح این بند باید عرض کنم که ارزش معاملاتی ملک، قیمت مصوبی است که توسط کمیسیون تقویم املاک برای مناطق مختلف شهر تعیین شده است. به طور مختصر، ارزش معاملاتی ملک از ارزش واقعی آن کمتر هست. ارزش معاملاتی فقط برای املاک مسکونی، باغ و زمین کشاورزی و … کاربرد دارد و همانطور که گفته شد برای املاک تجاری و اداری قیمت واقعی ملک مبنای محاسبه مالیات قرار می گیرد.

نرخ مالیات برای خودرو چند درصد است؟

در بند چهارم ماده 17 توضیح داده شده که میزان مالیات بر ارث برای تمامی وسایل نقلیه متوفی اعم از ماشین و موتورسیکلت و …. 2% می باشد. قیمت وسیله نقلیه توسط کارشناس اداره امور مالیاتی تعیین می شود.

وراث طبقه اول، دوم و سوم چه کسانی هستند؟

• وراث طبقه اول: پدر، مادر، فرزند، زن، شوهر و نوه
• وراث طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و فرزندانشان
• وراث طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن ها