اوراق مشارکتی که در ماترک متوفی وجود دارد مشمول مالیات بر ارث خواهد شد. این اوراق می‌تواند از نوع ساده، مرکب، قابل تعویض با سهام و یا قابل تبدیل به سهام باشد. نرخ مالیات به عوامل مختلفی بستگی دارد. چنانچه تاریخ فوت متوفی بعد از سال 95 باشد، مالیات اوراق مشارکت به نرخ قانون جدید محاسبه خواهد شد. همچنین اگر فوت متوفی قبل از سال 95 باشد، نرخ‌ها مطابق قانون قدیم در نظر گرفته می‌شود. بنابراین یکی از عوامل تعیین کننده در نرخ مالیات، زمان فوت مرحوم می‌باشد. عامل دیگر میزان نزدیکی یا دوری نسبت وراث با متوفاست. به طوری که به عنوان مثال نرخ مالیات برای فرزندان، بسیار کمتر از نرخ مالیات مربوط به برادر و خواهر است. به طور کلی هرچه این نسبت نزدیک‌تر باشد، درصد مالیات نیز کمتر خواهد شد. علمل مؤثر دیگر نیز میزان ارزش اوراق مشارکت است. در ادامه به هر یک از این موارد می‌پردازیم.
میزان مالیات بر ارث اوراق مشارکت
جدول مالیات اوراق مشارکت در قانون جدید به شرح زیر است:
| شرح | وراث طبقه اول | وراث طبقه دوم | وراث طبقه سوم |
| درصد مالیات اوراق مشارکت | 3% | 6% | 12% |
برای مشمولین قانون قدیم، نرخ مالیات بر اساس ارزش اوراق تغییر می‌کند که در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:
| میزان ارزش اوراق مشارکت | طبقه اول | طبقه دوم | طبقه سوم |
| تا 5 میلیون تومان | 5% | 15% | 35% |
| تا 20 میلیون تومان نسبت به مازاد 5 میلیون تومان | 15% | 25% | 45% |
| تا 50 میلیون تومان نسبت به مازاد 20 میلیون تومان | 25% | 35% | 55% |
| نسبت به مازاد 50 میلیون تومان | 35% | 45% | 65% |
معیار ارزش‌گذاری اوراق مشارکت
میزان ارزش اوراق تعیین کننده میزان مالیات می‌باشد. ارزش اوراق مشارکت توسط کارشناس اداره امور مالیاتی به نرخ روز محاسبه می‌شود. بنابراین هرچه ارزش‌گذاری پایین‌تر باشد، میزان مالیات محاسبه شده نیز کمتر خواهد شد.
معافیت‌های مالیات بر ارث اوراق مشارکت
در قانون جدید هیچ گونه معافیتی برای اوراق مشارکت وجود ندارد. اما مشمولین قانون قدیم، مطابق ماده 24 قانون مالیات‌های مستقیم تا 80% ارزش اوراق از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند.
سود اوراق مشارکت
اوراق مشارکت به طور کلی یک از انواع اوراق قرضه می‌باشد. شرکت‌ها و سازمان‌ها به منظور تأمین مالی برای طرح‌های رشد و توسعه اقدام به انتشار اوراق قرضه (اوراق بدهی) می‌نمایند. شرکت یا سازمان منتشر کننده اوراق تضمین می‌کند که پس از پایان مدت سررسید علاوه بر بازپرداخت اصل وجه، مبلغی را به عنوان سود به دارنده اوراق پرداخت نماید. سود اوراق مشارکت معمولاً 3 تا 5 درصد بالاتر از سود بانکی در نظر گرفته می‌شود تا برای خریدار رغبت و انگیزه ایجاد کند.
سود اوراق معمولاً از طرف شرکت یا سازمان منتشر کننده به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی (سجام) واریز می‌شود. سپس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی این سود را به حساب دارندگان اوراق واریز می‌نماید. البته ممکن است سود مربوطه توسط کوپن‌هایی در سررسیدهای مشخص (معمولاً 3 ماهه) پرداخت شود. لازم به ذکر است که سود اوراق مشارکت نیز به نرخ 3% برای وراث طبقه اول، 6% طبقه دوم و 12 درصد برای طبقه سوم مشمول مالیات بر ارث خواهد شد.
ریسک اوراق مشارکت
توجه داشته باشید که اوراق مشارکت معمولاً از طرف منتشر کننده تضمین می‌شود. به این معنا که شرکت یا سازمان در زمان انتشار اوراق متعهد می‌شود مبلغی را به عنوان سود علی‌الحساب و قطعی پرداخت نماید. چنانچه پس از پایان سررسید سود محقق شده بیشتر باشد، به دارندگان اوراق پرداخت خواهد شد. بنابراین اوراق مشارکت جزو سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک محسوب می‌شود.
انواع اوراق مشارکت
اوراق مشارکت می‌تواند در دو نوع بانام و بی‌نام منتشر شود. اوراق مشارکت بی‌نام در واقع در وجه حامل است. به عبارتی این اوراق دقیقاً مشابه اسکناس و پول نقد می‌باشد. بنابراین چنانچه در منزل متوفی نگهداری شده باشد، امکان شناسایی آن برای سازمان امور مالیاتی وجود ندارد و درنتیجه بابت آن مالیات بر ارث مطالبه نخواهد کرد. اما در بسیاری از موارد برای حفظ امنیت، این اوراق در صندوق امانات بانک نگهداری می‌شود. در این صورت به سادگی توسط سیستم یکپارچه اطلاعاتی شناسایی شده و از آن مالیات بر ارث دریافت می‌شود.
اوراق مشارکت بانام اوراقیست که به نام خریدار منتشر می‌شود. بنابراین حتی در صورت سرقت یا مفقود شدن، شخصی جز خریدار امکان استفاده از مزایای آن را نخواهد داشت. بدیهی است که اوراق بانام در سیستم اطلاعاتی به نام متوفی ثبت شده و سازمان امور مالیاتی بابت آن از ورثه مالیات بر ارث مطالبه خواهد کرد.
برخی سوالات شما
نرخ مالیات بر ارث برای وراث طبقه اول 3%، برای وراث طبقه دوم 6% و برای ورثه طبقه سوم 12% ارزش اوراق مشارکت می‌باشد.
بله. سود اوراق مشارکت نیز به نرخ 3% برای وراث طبقه اول، 6% طبقه دوم و 12 درصد برای طبقه سوم مشمول مالیات بر ارث خواهد شد.
در قانون جدید هیچ گونه معافیتی برای اوراق مشارکت وجود ندارد. اما مشمولین قانون قدیم، مطابق ماده 24 قانون مالیات‌های مستقیم تا 80% ارزش اوراق از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند.
اوراق مشارکت بی‌نام در واقع در وجه حامل است. به عبارتی این اوراق دقیقاً مشابه اسکناس و پول نقد می‌باشد. بنابراین چنانچه در منزل متوفی نگهداری شده باشد، امکان شناسایی آن برای سازمان امور مالیاتی وجود ندارد و درنتیجه بابت آن مالیات بر ارث مطالبه نخواهد کرد. اما در بسیاری از موارد برای حفظ امنیت، این اوراق در صندوق امانات بانک نگهداری می‌شود. در این صورت به سادگی توسط سیستم یکپارچه اطلاعاتی شناسایی شده و از آن مالیات بر ارث دریافت می‌شود.
