مالیات بر ارث چیست و چرا باید پرداخت شود؟ قانون در این باره چه می گوید ؟ در این نوشتار توضیحات کاملی را از سایت مشاوران مالیاتی امداد تکس خواهید خواند .
در قانون مالیات‌های مستقیم، هر شخص به هر شکلی که درآمد کسب کرده باشد و یا به هر طریق منفعت کسب کند، باید بابت آن مالیات بپردازد. ارث نیز از این قاعده مستثنی نیست. به عبارت دیگر پس از فوت یک شخص، اموال تعلق گرفته به وراث وی مصداقی از منفعت محسوب شده و مشمول مالیات می‌شود. به مالیاتی که باید بابت ارث پرداخت شود مالیات بر ارث گفته می‌شود. مالیات بر ارث در اکثر کشورهای جهان توسط دولت‌ها از وراث اخذ می‌شود و قوانین آن برای هر کشور متفاوت است.
اما الزام پرداخت مالیات بر ارث چیست؟ ماترک متوفی طبق شرع و عرف به وراث وی تعلق می‌گیرد. اما فروش یا آنتقال آن قبل از پرداخت مالیات امکان پذیر نیست. پس از فوت، هنوز سند اموال منقول و غیر منقول به نام شخص متوفی است. بنابراین طبیعی است که وراث مادامی که سند تک برگی اموال را به نام خود نکرده باشند، امکان فروش آن را نخواهند داشت. برای صدور سند به نام وراث، پرداخت مالیات و دریافت مفاصاحساب مالیات بر ارث الزامیست.
اولین قوانین مالیات بر ارث در سال 1316 به طور رسمی و ساختار یافته در ایران شکل گرفت. این قوانین تا کنون بارها دستخوش تغییر و تحولات شده است. قوانینی که امروزه برای ما کاربرد دارد در ادامه این مقاله بیان خواهد شد.
در سال 1395 قوانین مالیاتی مربوط به ارث دچار تحولات عمده‌ای شد. در قانون جدید نرخ‌ها در بسیاری از موارد تعدیل شد و کاهش یافت. در مواردی که تاریخ فوت مربوط به سال 1394 به ماقبل باشد، وراث مشمول قانون قدیم می‌شوند. همچنین اگر تاریخ فوت سال 1395 یا بعد از آن باشد، مالیات وراث مطابق نرخ‌ها و قوانین جدید خواهد شد.
در قانون جدید، مالیات بر اساس نوع اموال و دارایی‌ها محاسبه می‌شود. در واقع نرخ مالیات برای انواع مختلف دارایی متفاوت است. نرخ مالیات چند دارایی مهم به شرح زیر است:
موجودی حساب بانکی 3%، ملک مسکونی 7.5% ارزش معاملاتی، مغازه 3% ارزش روز، خودرو 2%، ملک اداری 3%، سهام بورسی 0.75%، سهام غیر بورسی 6%، باغ و زمین 7.5% ارزش معاملاتی، انواع اوراق مشارکت 3%، حق امتیاز 10% و سایر اموال نیز 10% می‌باشد. البته این نرخ‌ها برای وراث طبقه اول است. طبقه دوم و سوم به ترتیب 2 و 4 برابر نرخ‌های فوق باید مالیات پرداخت کنند.
در قانون قدیم مبنای محاسبه مالیات، صرفاً میزان ارزش ماترک است. به عبارت بهتر، هرچه ارزش کل ماترک بیشتر باشد، نرخ مالیات افزایش پیدا می‌کند. برای ماترک با ارزش 50 میلیون تومان به بالا نرخ مالیات به شرح زیر است:
اگر وراث پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و نوه باشند، نرخ مالیات 35% کل ارزش ماترک می‌باشد. اگر پدربزرگ، مادربزرگ، برادر، خواهر و یا فرزندان آن‌ها باشند، مالیات متعلقه 45% است. چنانچه وراث عمو، عمه، دایی، خاله و یا فرزندان آن‌ها باشند، مالیات مربوطه 65% خواهد شد.
در قانون مالیات‌های مستقیم، هر شخص به هر شکلی که درآمد کسب کرده باشد و یا به هر طریق منفعت کسب کند، باید بابت آن مالیات بپردازد. ارث نیز از این قاعده مستثنی نیست. به مالیاتی که باید بابت ارث پرداخت شود مالیات بر ارث گفته می‌شود.
فروش یا انتقال ماترک متوفی قبل از پرداخت مالیات امکان پذیر نیست. پس از فوت، هنوز سند اموال منقول و غیر منقول به نام شخص متوفی است. بنابراین طبیعی است که وراث مادامی که سند تک برگی اموال را به نام خود نکرده باشند، امکان فروش آن را نخواهند داشت. برای صدور سند به نام وراث، پرداخت مالیات و دریافت مفاصاحساب مالیات بر ارث الزامیست.
در قانون جدید، موجودی حساب بانکی 3%، ملک مسکونی 7.5% ارزش معاملاتی، مغازه 3% ارزش روز، خودرو 2%، ملک اداری 3%، سهام بورسی 0.75%، سهام غیر بورسی 6%، باغ و زمین 7.5% ارزش معاملاتی، انواع اوراق مشارکت 3%، حق امتیاز 10% و سایر اموال نیز 10% می‌باشد.
برای ماترک با ارزش 50 میلیون تومان به بالا نرخ مالیات به شرح زیر است:
اگر وراث پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و نوه باشند، نرخ مالیات 35% کل ارزش ماترک می‌باشد. اگر پدربزرگ، مادربزرگ، برادر، خواهر و یا فرزندان آن‌ها باشند، مالیات متعلقه 45% است. چنانچه وراث عمو، عمه، دایی، خاله و یا فرزندان آن‌ها باشند، مالیات مربوطه 65% خواهد شد.
در سال 1395 قوانین مالیاتی مربوط به ارث دچار تحولات عمده‌ای شد. در قانون جدید نرخ‌ها در بسیاری از موارد تعدیل شد و کاهش یافت. در مواردی که تاریخ فوت مربوط به سال 1394 به ماقبل باشد، وراث مشمول قانون قدیم می‌شوند. همچنین اگر تاریخ فوت سال 1395 یا بعد از آن باشد، مالیات وراث مطابق نرخ‌ها و قوانین جدید خواهد شد.
