انحصار وراثت و گرفتن گواهی آن شاید دغدغه شما هم باشد . از تقسیم تا فروش اموال ورثه نیاز به اخذ گواهی آن از طریق مراجع قانونی است .وراث پس از فوت متوفی نیاز به فروش یا انتقال ماترک خواهند داشت. این امر بدون طی کردن مراحل اداری و قانونی امکان پذیر نیست. با خواندن این مقاله راهنمای کاملی را از انحصار ورثه دریافت خواهید کرد که با این آگاهی ها ، راحتتر و ساده تر می توانید اقدام کنید .
اولین گام برای این که شخص اثبات کند جزو وراث متوفی است، دریافت گواهی انحصار وراثت می‌باشد. گواهی حصر وراثت در واقع یک مدرک قانونی است که در آن تمامی وراث به طور دقیق مشخص می‌شوند. در این گواهی همچنین میزان سهم الارث هر یک از ورثه تعیین می‌گردد. برای مراجعه به تمامی ادارات دولتی در اختیار داشتن گواهی انحصار وراثت الزامی بوده و اصلاً بدون این گواهی شخص مراجعه کننده نمی‌تواند ثابت کند جزو وراث متوفی است.
گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل ارزش ماترک متوفی کمتر از 2 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر متوفی اموال منقول و غیر منقول از خود به ارث گذاشته باشد، حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ شود. هزینه دریافت این دو گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا 1 ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد. یک نمونه از گواهی انحصار وراثت نامحدود را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:
چند تذکر:
برای تعیین وراث، لازم است فرم مخصوصی در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل شود. این فرم به امضای 3 نفر شاهد نیاز دارد. در واقع شهود شهادت می‌دهند که وراث دقیقاً چه کسانی هستند. دفترخانه فرم را گواهی می‌کند. به فرم مذکور استشهادیه انحصار وراثت گفته می‌شود.
در سال 1399 هزینه انحصار وراثت حدوداً 200 هزار تومان است که باید در دفاتر خدمات قضایی پرداخت شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای ندارد.
روند اداری
ابتدا مدارک فوق الذکر را تهیه نموده و سپس به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید. پس از ارائه دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت، شورای حل اختلاف یک ماه پس از انتشار آگهی در روزنامه، گواهی را صادر می‌کند. توجه داشته باشید که شورای حل اختلاف صلاحیت دار برای صدور گواهی، شورایی است که آخرین محل اقامت متوفی در محدوده آن واقع شده است.
گاهی ممکن است یکی از وراث در خارج از کشور اقامت داشته باشد یا به هر دلیلی همکاری نکند. در واقع در برخی مواقع ممکن است به شناسنامه یا مدارک شناسایی یک یا چند نفر از وراث دسترسی وجود نداشته باشد. در این شرایط حتی اگر فقط یکی از وراث درخواست صدور گواهی حصر وراثت کند، شورای حل اختلاف استعلامات لازم را از اداره ثبت احوال انجام می‌دهد. بنابراین مشکلی وجود ندارد و تنها ممکن است زمان انجام کار کمی طولانی‌تر شود.
چنانچه نام یکی از وراث در گواهی ذکر نشده باشد یا شخص نسبت به سهم الارث تعیین شده در گواهی معترض باشد، امکان اعتراض برای وی وجود دارد.
در قانون جدید ارث به طور رسمی جریمه‌ای بابت تأخیر در نظر گرفته نشده است. اما چنانچه وراث تا یک سال از تاریخ فوت انحصار وراثت نکرده و مالیات بر ارث ماترک را پرداخت نکنند، هزینه‌های کفن و دفن و بدهی‌های متوفی از شمول معافیت خارج خواهد شد. اگر تاریخ فوت مربوط به سال 94 یا قبل از آن باشد، وراث به مدت 6 ماه از تاریخ فوت مهلت دارند اظهارنامه مالیات بر ارث ارائه کنند. پس از مهلت مذکور، مشمول جریمه‌ای معادل 10% مالیات متعلقه خواهند شد.
حضور همه ورثه الزامی نیست. کافیست یک نفر از وراث به وکالت از سایرین مراجعه کند و یا حتی کل کار به یک وکیل سپرده شود.
هر یک از ورثه منقردا می‌توانند با مراجعه به شورای حل اختلاف صادر کننده درخواست کپی برابر اصل ارائه دهند. اما اگر سال‌ها از اخذ گواهی گذشته، بهتر است مجدداً نسبت به صدور گواهی اقدام شود.
اگر یکی از ورثه بدون اطلاع سایر وراث گواهی حصر وراثت اخذ کرده باشد چه باید کرد؟
اگر از شعبه شورای حل اختلاف صادر کننده و شماره پرونده اطلاع ندارید لازم است ابتدا به شورای مرکزی حل اختلاف در تهران مراجعه نموده تا از شعبه صادر کننده مطلع شوید. سپس با مراجعه به شعبه صادر کننده و رویت گواهی صادر شده چنانچه نام شما در بین وراث نبود، باید نسبت به ثبت اعتراض در همان شعبه اقدام نمایید.
نشانی ساختمان مرکزی شورای حل اختلاف: تهران، خیابان انقلاب اسلامی، تقاطع خیابان شریعتی (پیچ شمران) نبش کوچه شهید نور محمدی
توجه داشته باشید که اعطای وکالت برای انجام امور حصر وراثت تنها به وکیل دادگستری امکان پذیر است. در واقع وکالت تنها می‌تواند به یکی دیگر از وراث و یا یک وکیل دادگستری سپرده شود. به عنوان مثال وراث نمی‌توانند در این زمینه به دوستان، اقوام یا آشنایان خود وکالت دهند.
در سال 1399 هزینه انحصار وراثت حدوداً 200 هزار تومان است که باید در دفاتر خدمات قضایی پرداخت شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای ندارد.
هر یک از ورثه منقردا می‌توانند با مراجعه به شورای حل اختلاف صادر کننده درخواست کپی برابر اصل ارائه دهند. اما اگر سال‌ها از اخذ گواهی گذشته، بهتر است مجدداً نسبت به صدور گواهی اقدام شود.
حضور همه ورثه الزامی نیست. کافیست یک نفر از وراث به وکالت از سایرین مراجعه کند و یا حتی کل کار به یک وکیل سپرده شود.
گواهی فوت متوفی
استشهادیه محضری
شناسنامه متوفی
عقدنامه یا رونوشت آن
شناسنامه وراث
وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
