اگر فرزندان متوفی در زمان فوت وی در قید حیات نباشند، ماترک متوفی را نوادگان به ارث خواهند برد. در این شرایط اولین اقدامی که نوه‌ها باید انجام دهند، دریافت گواهی انحصار وراثت پدر بزرگ می‌باشد. علاوه بر نوه‌ها، همسر و پدر و مادر متوفی چنانچه زنده باشند از ماترک وی سهم می‌برند. گواهی حصر وراثت یک مدرک قانونی است که به موجب آن ورثه پدربزرگ به طور قانونی مشخص می‌شوند و میزان سهم‌الارث هر یک توسط قانون تعیین می‌گردد. بدون اخذ این گواهی، ادارات و سازمان‌های دولتی ورثه را به رسمیت نمی‌شناسند. در این صورت امکان پیگیری مراحل اداری بعد از فوت وجود نخواهد داشت. در این نوشتار نحوه حصر وراثت پدربزرگ را شرح می‌دهیم.
انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی
مدارک لازم برای انحصار وراثت پدر بزرگ
نوادگان برای ارائه دادخواست صدور گواهی برای پدربزرگ باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند:
- گواهی فوت پدربزرگ
- استشهادیه محضری
- شناسنامه پدربزرگ
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه ورثه (نوه‌ها و سایر وراث)
- وصیت نامه پدربزرگ (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت پدربزرگ
برای حصر وراثت بعد از فوت پدربزرگ، نوه‌ها ابتدا می‌بایست مدارک گفته شده را تهیه کنند. برای تهیه استشهادیه محضری، ورثه باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، نوادگان متوفی می‌بایست دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت پدربزرگ نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود پدربزرگ توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
هزینه حصر وراثت پدر بزرگ
هزینه حصر وراثت برای پدربزرگ در سال 99 مبلغ تقریبی 200 هزار تومان است که باید در دفاتر خدمات قضایی پرداخت شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای برای نوه‌ها ندارد.
انواع گواهی حصر وراثت پدربزرگ
گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل ارزش اموال و دارایی‌های پدر بزرگ کمتر از 3 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر پدربزرگ، اموال منقول و غیر منقول از خود به ارث گذاشته باشد، نوه‌ها حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ کنند. هزینه دریافت این دو گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا 1 ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.
قانون انحصار وراثت پدر بزرگ
تقسیم ارث پدربزرگ در قانون ایران بر اساس قوانین اسلام انجام می‌شود. ابتدا سهم‌الارث همسر متوفی محاسبه می‌شود. در شرایطی که متوفی صاحب فرزند نباشد میزان سهم‌الارث زن یک چهارم می‌شود. علاوه بر این مهریه همسر از محل ماترک متوفی به وی پرداخت می‌گردد. سپس پدر و مادر متوفی چنانچه در قید حیات باشند، هر یک به میزان یک ششم از اموال و دارایی‌های او ارث می‌برند. مابقی ماترک پدربزرگ بین نوه‌ها تقسیم می‌شود. تقسیم ارث پدربزرگ بین نوه‌ها به نسبت 2 به یک بین نوادگان پسری و نوادگان دختری انجام می‌شود. یعنی سهم‌الارث نوه‌های پسری 2 برابر سهم‌الارث نوه‌های دختری می‌باشد.
برای روشن شدن مطلب اجازه دهید موضوع را با ذکر یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید متوفی قبل از فوت یک پسر به نام علی و یک دختر به نام نرگس داشته است که هیچ یک در قید حیات نیستند. در این صورت ارث متوفی باید بین فرزندان علی و نرگس تقسیم شود. در این صورت فرزندان علی 2 برابر فرزندان نرگس ارث می‌برند. اما به عنوان مثال بین فرزندان علی مجدداً ارث به نسبت 2 به 1 بین پسر و دختر تقسیم می‌شود. یعنی پسران علی 2 برابر دخترانش ارث می‌برند.
مالیات بر ارث پدربزرگ
اخذ گواهی انحصار وراثت برای پدربزرگ فقط اولین گام از مراحل اداری بعد از فوت است. پس از آن نوه‌ها برای دریافت سهم‌الارث خود ابتدا باید مالیات بر ارث اموال پدر بزرگ را پرداخت کنند. پس از پرداخت مالیات، اداره امور مالیاتی برگه‌ای به نام مفاصاحساب مالیات بر ارث به ورثه تحویل می‌دهد. بدون اخذ مفاصاحساب، امکان فروش اموال پدر برای نوادگان متوفی وجود نخواهد داشت.
FAQ
مدارک لازم برای انحصار وراثت پدر بزرگ کدامند؟
نوادگان برای ارائه دادخواست صدور گواهی برای پدربزرگ باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند:
- گواهی فوت پدربزرگ
- استشهادیه محضری
- شناسنامه پدربزرگ
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه ورثه (نوه‌ها و سایر وراث)
- وصیت نامه پدربزرگ (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت پدربزرگ چگونه است؟
برای حصر وراثت بعد از فوت پدربزرگ، نوه‌ها ابتدا می‌بایست مدارک گفته شده را تهیه کنند. برای تهیه استشهادیه محضری، ورثه باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی نوادگان متوفی می‌بایست دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود توسط شورای حل اختلاف برای پدربزرگ صادر می‌شود.
هزینه حصر وراثت پدر بزرگ چقدر است؟
هزینه حصر وراثت برای پدربزرگ در سال 99 مبلغ تقریبی 200 هزار تومان است که باید در دفاتر خدمات قضایی پرداخت شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای برای نوه‌ها ندارد.
انواع گواهی حصر وراثت پدربزرگ کدامند؟
گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل ارزش اموال و دارایی‌های پدر بزرگ کمتر از 3 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر پدربزرگ، اموال منقول و غیر منقول از خود به ارث گذاشته باشد، نوه‌ها حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ کنند. هزینه دریافت این دو گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا 1 ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.
قانون انحصار وراثت پدر بزرگ چیست؟
تقسیم ارث پدربزرگ در قانون ایران بر اساس قوانین اسلام انجام می‌شود. ابتدا سهم‌الارث همسر متوفی محاسبه می‌شود. در شرایطی که متوفی صاحب فرزند نباشد میزان سهم‌الارث زن یک چهارم می‌شود. علاوه بر این مهریه همسر از محل ماترک متوفی به وی پرداخت می‌گردد. سپس پدر و مادر متوفی چنانچه در قید حیات باشند، هر یک به میزان یک ششم از اموال و دارایی‌های او ارث می‌برند. مابقی ماترک پدربزرگ بین نوه‌ها تقسیم می‌شود. تقسیم ارث پدربزرگ بین نوه‌ها به نسبت 2 به یک بین نوادگان پسری و نوادگان دختری انجام می‌شود. یعنی سهم‌الارث نوه‌های پسری 2 برابر سهم‌الارث نوه‌های دختری می‌باشد.
برای روشن شدن مطلب اجازه دهید موضوع را با ذکر یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید متوفی قبل از فوت یک پسر به نام علی و یک دختر به نام نرگس داشته است که هیچ یک در قید حیات نیستند. در این صورت ارث متوفی باید بین فرزندان علی و نرگس تقسیم شود. در این صورت فرزندان علی 2 برابر فرزندان نرگس ارث می‌برند. اما به عنوان مثال بین فرزندان علی مجدداً ارث به نسبت 2 به 1 بین پسر و دختر تقسیم می‌شود. یعنی پسران علی 2 برابر دخترانش ارث می‌برند.
آیا انحصار وراثت برای پدربزرگ الزامی است؟
اگر فرزندان متوفی در زمان فوت وی در قید حیات نباشند، ماترک متوفی را نوادگان به ارث خواهند برد. در این شرایط اولین اقدامی که نوه‌ها باید انجام دهند، دریافت گواهی انحصار وراثت پدر بزرگ می‌باشد. علاوه بر نوه‌ها، همسر و پدر و مادر متوفی چنانچه زنده باشند از ماترک وی سهم می‌برند. گواهی حصر وراثت یک مدرک قانونی است که به موجب آن ورثه پدربزرگ به طور قانونی مشخص می‌شوند و میزان سهم‌الارث هر یک توسط قانون تعیین می‌گردد. بدون دریافت این گواهی، ادارات و مراجع دولتی ورثه را به رسمیت نمی‌شناسند و امکان پیگیری مراحل اداری وجود نخواهد داشت. در ادامه به نحوه حصر وراثت پدربزرگ می‌پردازیم.
مفاصاحساب مالیات بر ارث چیست؟
اخذ گواهی انحصار وراثت برای پدربزرگ فقط اولین گام از مراحل اداری بعد از فوت است. پس از آن نوه‌ها برای دریافت سهم‌الارث خود ابتدا باید مالیات بر ارث اموال پدر بزرگ را پرداخت کنند. پس از پرداخت مالیات، اداره امور مالیاتی برگه‌ای به نام مفاصاحساب مالیات بر ارث به ورثه تحویل می‌دهد. بدون اخذ مفاصاحساب، امکان فروش اموال پدر برای نوادگان متوفی وجود نخواهد داشت.
