انحصار وراثت به چه صورت است و چگونه انحصار وراثت کنیم؟ در مورد حصر ورثه قبل از هر چیز لازم است با مفهوم آن بیشتر آشنا شویم. همانطور که از نام آن مشخص است، این عبارت از دو کلمه انحصار و وراثت تشکیل شده است. در واقع مشخص می‌کند که ورثه انحصاراً چه کسانی هستند. علاوه بر این در گواهی حصر ورثه میزان سهم‌الارث هر یک از وراث تعیین می‌گردد. مادامی که ورثه این گواهی را اخذ نکرده باشند امکان انجام امور اداری برای آن‌ها وجود نخواهد داشت. اما در این نوشتار می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که نحوه‌ی حصر وراثت به چه صورت است. در ادامه مراحل گام به گام انحصار وراثت را شرح می‌دهیم.
روش انحصار وراثت
انحصار ورثه چگونه انجام می‌شود؟ کامل‌ترین راهنمای حصر وراثت به شرح زیر می‌باشد:
قبل از هر چیز ابتدا ورثه باید مدارک لازم را تهیه نمایند. برای تهیه استشهادیه محضری، ورثه باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث می‌بایست دادخواست صدور گواهی حصر وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر ورثه نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
مدارک لازم
وراث برای ارائه دادخواست صدور گواهی باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند:
- گواهی فوت متوفی
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه وراث
- وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
هزینه انحصار وراثت چقدر است
کل هزینه‌ای که ورثه در سال 99 باید بپردازند حدود 200 هزار تومان است که در دفاتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت می‌شود. بابت انتشار آگهی در روزنامه هزینه از ورثه دریافت نمی‌شود.
بعد از انحصار وراثت چه باید کرد
پس از اخذ گواهی، نوبت به پرداخت مالیات بر ارث می‌رسد. برخی از ورثه به اشتباه از اصطلاح مالیات انحصار وراثت استفاده می‌کنند. در صورتی که مالیاتی جهت انحصار وراثت اخذ نمی‌شود. بلکه کل مالیاتی که ورثه باید پرداخت کنند در اداره امور مالیاتی پرداخت می‌شود که به آن مالیات بر ارث می گویند. برای این منظور ورثه می‌بایست کلیه اموال و دارایی‌های متوفی را در فرم مخصوصی تحت عنوان اظهارنامه مالیات بر ارث لیست نمایند. همچنین ورثه موظفند ارزش هر یک اموال در تاریخ روز را بیان کنند اما حسابرسی نهایی بر اساس نظر کارشناس اداره امور مالیاتی انجام می‌شود. پس از آن مالیات می‌بایست مالایت متعلق را پرداخت نموده و مفاصاحساب مالیات بر ارث دریافت کنند. در این قسمت به طور خلاصه مبحث مالیات بر ارث را شرح دادیم اما به علت گستردگی مطلب توصیه می‌کنیم مقالات مالیات بر ارث سایت را حتماً مطالعه نمایید.
مدت زمان انحصار وراثت بعد از فوت
مجموعه مراحل ذکر شده برای اخذ گواهی، در شرایطی که نقصی در پرونده وجود نداشته باشد نزدیک به 2 الی 3 ماه زمان می‌برد. در بسیاری از موارد، مشکلات انحصار وراثت از قبیل نقص در پرونده یا همکاری نکردن سایر وراث سبب طولانی‌تر شدن زمان مذکور می‌شود. این که وراث چه زمانی اقدام به اخذ گواهی نمایند بستگی به این دارد که چه زمانی بخواهند ماترک متوفی را بین خود تقسیم کنند. اما از نظر قانونی محدودیت زمانی برای دریافت گواهی وجود ندارد.
آیا حصر وراثت اجباری است ؟
همانطور که بیان کردیم بدون اخذ گواهی، امکان انجام امور اداری برای تقسیم ارث وجود ندارد. بنابراین چنانچه وراث قصد دارند ماترک متوفی اعم از اموال منقول و غیر منقول را بین خود تقسیم کنند، اخذ گواهی حصر وراثت الزامیست.
گواهی حصر وراثت را از کجا بگیریم
درباره‌ی انحصار وراثت 2 نوع گواهی محدود و نامحدود وجود دارد. گواهی محدود برای ماترک با ارزش کمتر از 30 میلیون ریال کاربرد دارد. اما برای تقسیم اموال منقول و غیر منقول متوفی با ارزش بیش از 30 میلیون ریال، ورثه می‌بایست گواهی نامحدود دریافت کنند. هر دو نوع گواهی توسط شورای حل اختلاف محدوده آخرین محل سکونت متوفی صادر می‌شود. اما وراث قبل از مراجعه به شورای حل اختلاف می‌بایست به دفاتر الکترونیک خدمات قضایی مراجعه نموده و فرم‌های مربوطه را تکمیل نمایند.
سوالات شما
همانطور که از نام آن مشخص است، این عبارت از دو کلمه انحصار و وراثت تشکیل شده است. در واقع مشخص می‌کند که ورثه انحصاراً چه کسانی هستند. علاوه بر این در گواهی حصر ورثه میزان سهم‌الارث هر یک از وراث تعیین می‌گردد. مادامی که ورثه این گواهی را اخذ نکرده باشند امکان انجام امور اداری برای آن‌ها وجود نخواهد داشت.
قبل از هر چیز ابتدا ورثه باید مدارک لازم را تهیه نمایند. برای تهیه استشهادیه محضری، ورثه باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث می‌بایست دادخواست صدور گواهی حصر وراثت ارائه نمایند. پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر ورثه نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
کل هزینه‌ای که ورثه در سال 99 باید بپردازند حدود 200 هزار تومان است که در دفاتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت می‌شود. بابت انتشار آگهی در روزنامه هزینه از ورثه دریافت نمی‌شود.
وراث برای ارائه دادخواست صدور گواهی باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند:
گواهی فوت متوفی
استشهادیه محضری
شناسنامه متوفی
عقدنامه یا رونوشت آن
شناسنامه وراث
وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
پس از اخذ گواهی، نوبت به پرداخت مالیات بر ارث می‌رسد. برخی از ورثه به اشتباه از اصطلاح مالیات انحصار وراثت استفاده می‌کنند. در صورتی که مالیاتی جهت انحصار وراثت اخذ نمی‌شود. بلکه کل مالیاتی که ورثه باید پرداخت کنند در اداره امور مالیاتی پرداخت می‌شود که به آن مالیات بر ارث می گویند. برای این منظور ورثه می‌بایست کلیه اموال و دارایی‌های متوفی را در فرم مخصوصی تحت عنوان اظهارنامه مالیات بر ارث لیست نمایند. همچنین ورثه موظفند ارزش هر یک اموال در تاریخ روز را بیان کنند اما حسابرسی نهایی بر اساس نظر کارشناس اداره امور مالیاتی انجام می‌شود. پس از آن مالیات می‌بایست مالایت متعلق را پرداخت نموده و مفاصاحساب مالیات بر ارث دریافت کنند. در این قسمت به طور خلاصه مبحث مالیات بر ارث را شرح دادیم اما به علت گستردگی مطلب توصیه می‌کنیم مقالات مالیات بر ارث سایت را حتماً مطالعه نمایید.
مجموعه مراحل ذکر شده برای اخذ گواهی، در شرایطی که نقصی در پرونده وجود نداشته باشد نزدیک به 2 الی 3 ماه زمان می‌برد. در بسیاری از موارد، مشکلات انحصار وراثت از قبیل نقص در پرونده یا همکاری نکردن سایر وراث سبب طولانی‌تر شدن زمان مذکور می‌شود. این که وراث چه زمانی اقدام به اخذ گواهی نمایند بستگی به این دارد که چه زمانی بخواهند ماترک متوفی را بین خود تقسیم کنند. اما از نظر قانونی محدودیت زمانی برای دریافت گواهی وجود ندارد.
بدون اخذ گواهی، امکان انجام امور اداری برای تقسیم ارث وجود ندارد. بنابراین چنانچه وراث قصد دارند ماترک متوفی اعم از اموال منقول و غیر منقول را بین خود تقسیم کنند، اخذ گواهی حصر وراثت الزامیست.
درباره‌ی حصر وراثت 2 نوع گواهی محدود و نامحدود وجود دارد. گواهی محدود برای ماترک با ارزش کمتر از 30 میلیون ریال کاربرد دارد. اما برای تقسیم اموال منقول و غیر منقول متوفی با ارزش بیش از 30 میلیون ریال، ورثه می‌بایست گواهی نامحدود دریافت کنند. هر دو نوع گواهی توسط شورای حل اختلاف محدوده آخرین محل سکونت متوفی صادر می‌شود. اما وراث قبل از مراجعه به شورای حل اختلاف می‌بایست به دفاتر الکترونیک خدمات قضایی مراجعه نموده و فرم‌های مربوطه را تکمیل نمایند.
